1. Wprowadzenie zmian w finansach publicznych, zarówno po stronie dochodowej jak i wydatkowej. Dług publiczny Polski na koniec 2022 r., liczony wg metodologii UE przekroczy 64%. Może to oznaczać silny wzrost kosztu obsługi tego długu, bezpieczny poziom długu jest poniżej 40% PKB. Konieczne jest odejście od kontynuacji dużego deficytu finansów publicznych i długu publicznego w relacji do PKB po 2021 roku.

2. Rezygnacja z polityki zwiększonej kontroli politycznej państwa w systemie sprawiedliwości i gospodarce oraz narastającej konfrontacji Polski z Unią Europejską.

3. Zwiększenie oszczędności krajowych gospodarstw domowych i państwa drogą zwiększania inwestycji prywatnych, krajowych i zagranicznych.

4. Rząd zamierza przeznaczyć w ramach Krajowego Planu Odbudowy na poprawę efektywności i jakości systemu zdrowia tylko 19,2 mld zł. Konieczne jest rozważenie zwiększenia tych funduszy poprzez odpowiednią korektę planowanych wydatków na inne obszary.

5. Opracowanie i wdrożenie, rzetelnie skonsultowanej, strategii działań państwa związanych z ograniczaniem szerzenia się zakażeń i przystosowaniem podmiotów gospodarczych i społeczeństwa do funkcjonowania w warunkach zagrożeń epidemiologicznych.

6. Wskazane byłoby, aby Ministerstwo Zdrowia zgodziło się na operowanie pacjentów publicznej ochrony zdrowia w szpitalach prywatnych. W ubiegłym roku przedstawiciele prywatnej ochrony zdrowia skierowali do ministra zdrowia propozycję i gotowość do przejmowania pacjentów na zabiegi planowe z publicznych ośrodków. Plany Ministerstwa Zdrowia w zakresie centralizacji szpitali budzą poważne kontrowersje. Zmiana dotychczasowych form prawnych i zasad funkcjonowania przyniesie kolejne szkody w systemie i będzie się tylko przyczyniać do pogłębienia już istniejącego chaosu w ochronie zdrowia.

7. Rekomendujemy, by w ślad za założeniami Nowej Polityki Przemysłowej organa korporacyjne najważniejszych, komercyjnych podmiotów państwowych opracowały strategie działania odpowiadające pięciu głównym osiom NPP (Cyfryzacja, Bezpieczeństwo, Lokalizacja produkcji przemysłowej, Zielony Ład, Nowoczesne społeczeństwo) i by możliwie najszybciej te nowe kierunki rozwoju firm państwowych stały się znane współpracującym z nimi firmom prywatnym. Działania rynkowe tych spółek wyznaczać będą bowiem popyt i podaż dla większości branżowych firm prywatnych.

8. Wstrzymanie działań i politycznych decyzji zwiększających udział państwa w gospodarce oraz dokonanie analizy, w jakich obszarach udział ten należałoby zmniejszyć, pozostawiając we władaniu rządu jedynie podmioty o charakterze krytycznym dla funkcjonowania państwa.

9. Proponujemy, aby instytucje, które w imieniu Skarbu Państwa sprawują nadzór nad spółkami, motywowały rady nadzorcze i zarządy tych spółek do opracowywania nowych strategii działania, adekwatnych do zmienionego pandemią rynku.

10. Rekomendujemy, aby wobec zaistniałej sytuacji okresowo chociaż uprościć procedury podejmowania w spółkach państwowych ważnych decyzji operacyjnych.

11. Rzetelne konsultowanie przez stronę rządową wszelkich programów odbudowy i projektów regulacji mających na celu ograniczenie skutków kryzysu. Będzie to zgodne z Zaleceniami Rady UE wzywającymi polski rząd do podjęcia w latach 2020 i 2021 działań mających na celu poprawę klimatu inwestycyjnego.

12. Powołanie kompetentnej, oddzielonej od struktur rządowych instytucji nadzorującej wdrażanie i rozliczanie projektów Krajowego Planu Odbudowy (Komitetu Monitorującego z udziałem przedstawicieli różnych środowisk, w tym przedsiębiorców). Jest to niezbędne dla transparentnego i efektywnego zarządzania i wydatkowania środków finansowych pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.

13. W Krajowym Planie Odbudowy znalazł się cały szereg dużych kosztownych projektów, które nie odpowiadają kryterium i rekomendacjom określonym przez Komisję Europejską. Sztandarowym przykładem takiego kwestionowanego projektu jest budowa Centralnego Portu Lotniczego. Biorąc pod uwagę konieczność dokonania istotnej, uwarunkowanej nowymi wymogami rynkowymi transformacji gospodarki krajowej, uważamy ujęcie w wykazie KPO tego typu projektów za istotną ułomność działań rządu. Dlatego należy je wykluczyć z KPO. Zachodzi bowiem uzasadniona obawa, że nie uzyskają one akceptacji unijnej, a jeśli nawet uda się część z nich zrealizować, Polska zmarnuje duże pieniądze mogące się przysłużyć rzeczywiście potrzebnym przedsięwzięciom rozwojowym.

14. Należy odejść od wykorzystywania przez rząd środków finansowych znajdujących się w dyspozycji spółek podległych Skarbowi Państwa. Walka z pandemią jest obowiązkiem rządu i włączenie do tej walki komercyjnych firm państwowych stanowi zagrożenie dla ich pozycji konkurencyjnej na rynku branżowym (firmy prywatne posiadane wolne środki pieniężne wykorzystują tylko dla potrzeb wspierania własnych potrzeb). Poza tym, udziałowcami/ akcjonariuszami wielu spółek państwowych są osoby i podmioty prywatne, które w takiej sytuacji zmuszane są ponosić koszty walki z pandemią niejako w zastępstwie rządu.

15. Rekomendujemy, aby wprowadzać zmiany podatkowe z minimum półrocznym vacatio legis, a w sytuacji pandemii COVID-19 – z rocznym wyprzedzeniem, ponieważ działalność wielu przedsiębiorców jest mocno ograniczona, a czas reakcji służb księgowo-podatkowych w organizacji wydłuża się.

16. Poprzez pakiet SLIM VAT 1.0, który zaczął obowiązywać od 1 stycznia 2021 r., wprowadzono zmiany dotyczące zasad ujmowania faktur korygujących in minus (zmniejszających podstawę opodatkowania), które budziły i nadal budzą wiele kontrowersji, niejasności i problemów wśród przedsiębiorców. Należy je zweryfikować i znowelizować tak, aby słuszne założenia upraszczania systemu podatkowego dla przedsiębiorców przyjęte przez Ministerstwo Finansów przyniosły efekt.

17. Nowelizowane przepisy o VAT w zakresie tzw. systemu TAX FREE wprowadzają obowiązek posiadania kas on-line przez przedsiębiorców. Kasy on-line oznaczają konieczność poniesienia znacznych wydatków na ich zakup, uruchomienie, przeszkolenie pracowników. Zrewidowanie terminów w zakresie wprowadzania kas on-line ze względu na trudną sytuację wielu przedsiębiorstw wynikającą z pandemii COVID-19 i związanych z nią kolejnych lockdownów.

18. Konieczna jest kompleksowa debata nad systemem podatkowym w nowych czasach i przy nowych wyzwaniach stojących przed naszym krajem. Zapowiadane przez rząd zmiany (Nowy Ład Podatkowy) nie powinny być wprowadzane ad hoc i bez konsultacji ze specjalistami i praktykami rynku.

19. Proponujemy zaniechanie wprowadzania nowych danin i podatków na czas pandemii oraz przez okres odreagowywania gospodarki po niej. Wpływy z tytułu różnego rodzaju podatków sektorowych, które zostały ostatnio wprowadzone, mogą nie pozwolić na realizację wydatków zabudżetowanych na cały rok. Pojawi się pytanie o inne/nowe źródła zniwelowania powstałego niedoboru. Taka sytuacja może stanowić podstawę do poszukiwania dodatkowych wpływów budżetowych poprzez kolejne daniny, co przyniesie skutki odwrotne od zamierzonych efektów. Zarówno obywatelom jak i przedsiębiorcom niezbędne jest wsparcie w trudnym czasie pandemii, a nie kolejne obciążenia.

20. Przeprowadzenie restrukturyzacji systemu zarządzania problemami środowiskowymi w kierunku jego decentralizacji. W zasadniczym stopniu zdecentralizowana powinna być również redystrybucja środków unijnych przeznaczonych na realizację nowych regionalnych programów operacyjnych. Sprawność regionalnej administracji samorządowej w zarządzaniu zagadnieniami jakości środowiska dla wszystkich jego komponentów, nawet przy skromniejszych środkach finansowych jest dużo wyższa niż zarządzanie centralnej administracji rządowej.

21. Koniecznie jest odroczenie Pracowniczych Planów Kapitałowych w mikrofirmach w czasie pandemii. To obciążenie pracodawców, którego można było uniknąć w bezprecedensowo trudnej sytuacji wielu małych, a więc szczególnie wrażliwych na załamania rynkowe, firm. Wstrzymania PPK nie wprowadzono nawet wobec firm objętych „tarczami pomocowymi”.

22. Należy pilnie uregulować problem specustaw budowlanych, kwestionowanych przez Komisję Europejską. Komisja kwestionuje stosowane u nas od lat specustawy wprowadzone przy okazji inwestycji związanych z Euro 2012. Z tego powodu grozi nam ostre hamowanie i tak już opóźnionych inwestycji na liniach kolejowych oraz poważne problemy przy realizacji inwestycji drogowych. Duża część przygotowywanych budów może być zagrożona wstrzymaniem lub nawet utratą unijnego dofinansowania. Jest to rezultat wieloletniej zwłoki w dostosowaniu naszych przepisów do unijnych wymogów związanych z ochroną środowiska i ostatnimi działaniami Komisji Europejskiej.

23. Rekomendujemy rezygnację ze szkodliwej zmiany ustawy deweloperskiej. Deweloperski Fundusz Gwarancyjny to dodatkowy podatek dla branży, która jako jedna z nielicznych oparła się w kryzysowi spowodowanemu epidemią. Jest to najgorszy z możliwych momentów, w jakim te regulacje planowane są do wprowadzenia. Około 12-14% PKB w sposób pośredni i bezpośredni generuje budownictwo, utrzymując zdolność inwestycyjną (mimo epidemii) i dostarczając miejsca pracy także tym, którzy potracili ją w innych branżach.

24. Rekomendujemy, aby pilnie odbiurokratyzować, unowocześnić i zderegulować Kodeks pracy (stworzyć Kodeks zatrudnienia), który powinien zawierać podstawowe zasady każdej zgodnej z polskim prawem formy świadczenia aktywności zawodowej. Pozostawić stronom: pracodawcom i pracownikom, zleceniobiorcom i zleceniodawcom maksimum swobody w regulowaniu zasad współpracy.

25. Niezbędne jest przeprowadzenie reformy Urzędów Pracy oraz zmiana zasad ich finansowania. Należy skończyć z totalną biernością Urzędów Pracy w zakresie stażów i wsparcia zatrudnienia. Podstawowym klientem dla Urzędów Pracy powinien stać się pracodawca, a nie bezrobotny.

26. Przeprowadzenie reformy szkolnictwa w duchu innowacyjności. Problem braku pracowników o odpowiednich kwalifikacjach jest jedną z głównych barier, na którą zwracają uwagę pracodawcy w kolejnych, realizowanych na przestrzeni lat, badaniach BCC. Oznacza to, że obecny system edukacji powinien być gruntowanie zrewidowany i zdefiniowany pod kątem potrzeb rynku pracy.

27. Wdrożenie Polityki Energetycznej Polski do 2040 r., w szczególności w celu uzyskania zeroemisyjności do 2050 roku, przy jednoczesnym zabezpieczeniu niezakłóconych dostaw energii do produkcji i mieszkańców w długim okresie, po akceptowalnych cenach. Jednym z najistotniejszych problemów polskich przedsiębiorców są szybko rosnące ceny energii elektrycznej. Aktualnie hurtowe ceny energii notowane w naszym kraju są najwyższe wśród krajów UE, co w sposób istotny wpływa na spadek konkurencyjności naszej gospodarki.

28. Rekomendujemy przywrócenie konkurencji na rynku paliw płynnych. Utrzymywanie sytuacji, w której aktualnie powyżej 80% hurtowego rynku należy do Orlenu i podporządkowanemu tej firmie (personalnie) Lotosu z punktu widzenia konkurencji na rynku jest zdecydowanie szkodliwe. Konsekwencją tej sytuacji są wysokie ceny paliw płynnych, nieadekwatne do kosztów pozyskania ropy naftowej.

29. W odniesieniu do całego sektora spółdzielczego nadal aktualna pozostaje kwestia uwzględnienia tych podmiotów w przyszłych rozwiązaniach podatkowych od osób prawnych w zakresie możliwości skorzystania przez nie z rozwiązania tzw. estońskiego CIT-u.

30. Należy uwzględnić w Planie Strategicznym Wspólnej Polityki Rolnej dla Polski na nową perspektywę UE 2021-2027 wsparcie sektorowe dla spółdzielców w kluczowych sektorach produkcji rolnej i przetwórstwa rolnego.

Rekomendacje BCC na rzecz odbudowy gospodarki

Kontakt:

Marek Goliszewski
prezes BCC
tel. 600 251 351
e-mail: biuro@bcc.org.pl

Emil Muciński
dyrektor Instytutu Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395
e-mail: emil.mucinski@bcc.pl