Wspieranie przez państwo mieszkalnictwa czynszowego należy uznać za inicjatywę pożyteczną i potrzebną. Świadczyć o tym może między innymi obecna sytuacja mieszkaniowa Polaków w porównaniu do innych państw Unii Europejskiej. Opierając się o dane przedstawione przez Eurostat[1], w 2014 r. w przeludnionych mieszkaniach zamieszkiwało w Polsce 44,2% ludności, co stanowi trzeci najgorszy wynik wśród państw członkowskich UE (po Rumunii i Węgrzech).
Rozwój mieszkalnictwa czynszowego wpłynie na poprawę sytuacji mieszkaniowej Polaków, zwłaszcza osób, które nie posiadają wystarczających aktywów majątkowych, aby zakupić własne mieszkanie lub nie posiadają odpowiedniej zdolności kredytowej, a z drugiej strony nie kwalifikują się do uzyskania mieszkania komunalnego. W szczególności stanowi to asumpt do poprawy sytuacji demograficznej Polaków. Nie bez znaczenia pozostaje także pozytywny wpływ zmian na rozwój działalności budowlanej.
Biorąc pod uwagę powyższe, nowelizacja przepisów ustawy mającej na celu wpieranie przez państwo mieszkalnictwa czynszowego jest w ocenie BCC w pełni uzasadniona i konieczna. Do niektórych z propozycji przedstawionych w projekcie ustawy należy się jednak odnieść krytycznie:
1. W odniesieniu do dodanego art. 30 ust. 1 pkt 2a ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (art. 1 pkt 12 Projektu ustawy) – w ocenie BCC nie wydaje się, aby koniecznie było wprowadzanie dodatkowego mnożnika w wysokości 1,2, wskazanego w ostatnim zdaniu ww. punktu. Mnożnik ten jedynie dodatkowo komplikuje istniejący wzór obliczania wysokości średniego wynagrodzenia, a jego zastosowanie nie ma żadnego racjonalnego uzasadnienia praktycznego. Zamiast tego proponuje się, dla łatwiejszego dokonywania obliczeń, aby zdyskontować już podane wartości procentowe o wartość mnożnika, co spowoduje uzyskanie następujących wartości procentowych – odpowiednio: 132, 198, 246, 288, oraz 288 i 48 procent (za każdą kolejną osobę). Dla zaokrąglenia, można również zastosować wartości odpowiednio 130, 200, 250, 290 oraz 290 i 50 procent. Powyższa uwaga odnosi się również do mnożników przedstawionych w pkt. 13 projektu.
2. Dodany art. 30 ust. 1b ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (art. 1 pkt 14 Projektu ustawy) nie określa w sposób precyzyjny, jakie ważne przyczyny uzasadniają zmianę lokalu, co zdaniem BCC może rodzić wątpliwości interpretacyjne w trakcie stosowania przepisu.
3. Dla zwiększenia przejrzystości regulacji oraz zapewnienia równego traktowania obywateli znajdujących się w podobnej sytuacji, postuluje się, aby w art. 30 ust. 5 pkt 3a ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (art. 1 ust. 17 Projektu ustawy) wprost określono przesłanki, jakie powinny być brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o wypowiedzeniu umowy najmu w części dotyczącej czynszu i określeniu nowej stawki.
4. Dodany art. 11 ust. 2a do ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (art. 2 Projektu ustawy) nie wskazuje sankcji dla dokonania przez spółdzielnię mieszkaniową transferu, mówiąc jedynie o tym, iż jest to „niedopuszczalne”. Brak jednak mowy o konsekwencjach prawnych. Biorąc pod uwagę ratio legis przepisu należy przyjąć, że ustawodawca zakłada dla takiej czynności sankcję nieważności, co należałoby jednoznacznie wskazać w omawianym przepisie.
Podsumowując, BCC pozytywnie ocenia proponowane zmiany w zakresie, w jakim mają sprzyjać poprawie mieszkalnictwa czynszowego w Polsce. Wskazane w powyższej opinii uwagi koncentrują się w głównej mierze na sposobie dokonanej legislacji i wskazują na konieczność uszczegółowienia niektórych zaproponowanych w projekcie ustawy przepisów.
