Zatory płatnicze są zasadniczym i powszechnym problemem dla większości przedsiębiorców. Jak pokazują wyniki badania ankietowego, przeprowadzonego wśród członków BCC, ponad 60% ankietowanych przedsiębiorców wskazało zatory płatnicze jako duży problem dla firmy. Tyle samo przedsiębiorstw oczekuje na uregulowanie przeterminowanych płatności od 30 do 90 dni. W przypadku niemal 28% podmiotów trwa to zwykle do 30 dni.
Business Centre Club docenia wysiłki Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii w ograniczaniu zatorów płatniczych. Opracowany w resorcie projekt ustawy umożliwiający m.in. wydanie przez sąd nakazu zapłaty w przypadku posiadania przez wierzyciela określonych dowodów, umożliwiający zmniejszenie podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym w przypadku braku zapłaty przez dłużnika, czy wreszcie wskazujący maksymalne terminy płatności w transakcjach handlowych, abstrahując już od kwestii zasadności ingerencji przez ustawodawcę w naczelną zasadę prawa cywilnego – swobodę umów, powinien pomóc ten problem ograniczyć.
Z badania ankietowego BCC wynika, że przeterminowane płatności, u blisko 26% przedsiębiorców, stanowią od 10 do 20% ogólnej sumy należności, natomiast w przypadku 22% firm, stanowią one od 20 do 40% ogólnej sumy należności. Co istotne, w porównaniu z ubiegłym rokiem, aż 50% firm odnotowało wzrost przeterminowanych płatności w zakresie do 1 do 20%, a nieco ponad jedna czwarta wzrost od 20 do 50%.
Wielkość podmiotu nie ma znaczenia z punktu widzenia zalegania z płatnościami. Na pytanie jakiego rodzaju podmioty są największymi dłużnikami, przedsiębiorcy wskazują duże oraz średnie firmy (po 31,5% odpowiedzi) oraz małe przedsiębiorstwa (ponad 33%). Na publicznych zamawiających wskazało natomiast jedynie 3,7% podmiotów.
Jak pokazują wyniki ankiety, konsekwencje zatorów płatniczych dla firm to przede wszystkim konieczność pozyskania kredytu obrotowego na bieżące zobowiązania (tak wskazało 41% przedsiębiorców), ograniczanie inwestycji (tak wskazało ponad 28% przedsiębiorców), zaleganie ze zobowiązaniami wobec Skarbu Państwa (tak wskazało 13% przedsiębiorców). Dodatkowo przedsiębiorcy wskazali także: nieterminowe zapłaty dostawcom, czy konieczność uruchomienia faktoringu.
Przedsiębiorcy pytani o to, jakie są główne przyczyny zatorów płatniczych wskazali, że to przede wszystkim mentalność przedsiębiorców i kredytowanie własnej działalności kosztem innych (ponad 81%). Przedsiębiorcy wskazali ponadto, iż dużym problemem jest wymuszanie przez duże firmy na mniejszych podmiotach wydłużenia kredytu kupieckiego (2/3 ankietowanych firm), zbyt duże obciążenia podatkowe i daniny na rzecz Skarbu Państwa (tak wskazała połowa ankietowanych) oraz przewlekłość postępowań sądowych i oczekiwanie na egzekucję należności średnio kilkaset dni (tego zdania było ponad 44% ankietowanych). Przedsiębiorcy wymieniają również takie patologiczne sytuacje rynkowe jak: nie odbieranie wykonanych prac, celem uniknięcia zapłaty, czy wewnętrzne obiegi dokumentów, w tym faktur, w dużych firmach i konieczność kilkunastu akceptacji niezbędnych do wypłaty. Często zapłatę blokuje nieobecności akceptantów.
Wyniki przeprowadzonej ankiety potwierdzają zatem, iż wśród przedsiębiorców istnieje duży problem zatorów płatniczych, przy czym źródła ich powstawania są zróżnicowane.
Główne propozycje BCC:
BCC proponuje wprowadzić do porządku prawnego przepisy, które zapewnią radykalne przyspieszenie spraw windykacyjnych oraz zapewnią możliwość zabezpieczenia wierzyciela na majątku dłużnika na wczesnym etapie postępowania.
Proponujemy wprowadzić instytucję szybkiego zabezpieczenia roszczeń wierzyciela na majątku dłużnika, m.in. na podstawie odpowiednich dokumentów posiadanych przez wierzyciela tj. zawartej umowy, faktury VAT lub innego rachunku, dowodu spełnienia świadczenia przez wierzyciela.
Wprowadzenie przepisów obligujących sąd do rozpoznania sprawy w określonym ustawowo terminie, którego przedłużenie byłoby możliwe jedynie w uzasadnionych przypadkach, przy czym sędzia rozpoznający sprawę byłby zobligowany do wskazania na piśmie prezesowi sądu oraz stronom przyczyny nierozstrzygnięcia sprawy w terminie ustawowym.
Więcej szczegółów oraz wyniki badania ankietowego BCC:
2018.10.30 Zatory płatnicze – badanie ankietowe BCC
2018.10.31 Propozycje BCC do projektu ustawy dot. ograniczenia zatorów p…
Kontakt do eksperta:
Radosław Płonka
ekspert prawny BCC
tel. 501 177 515
e-mail: radoslaw.plonka@bcc.org.pl
Kontakt dla mediów:
Emil Muciński
rzecznik, Instytut Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395, 22 58 26 113
e-mail: emil.mucinski@bcc.org.pl; instytut@bcc.org.pl
