W projekcie budżetu na 2021 rok Ministerstwo Finansów, na s. 205, informuje: Przy przyjętych założeniach przewidywana relacja długu sektora instytucji rządowych i samorządowych (definicja Unii Europejskiej) do PKB wzrośnie do 62,2% na koniec 2020 r. i 64,7% na koniec 2021 r. Oznacza to przekroczenie zawartej w traktacie z Maastricht wartości referencyjnej relacji długu do PKB na poziomie 60%. Jednak w marcu br. Komisja Europejska, w związku z obserwowanym w całej Unii Europejskiej poważnym spowolnieniem gospodarczym wywołanym pandemią koronawirusa, uruchomiła tzw. ogólną klauzulę wyjścia, przewidzianą w Pakcie Stabilności i Wzrostu. Klauzula umożliwia państwom członkowskim czasowe odejście od zaleceń Rady Ecofin dotyczących średniookresowego celu budżetowego. Elastyczne podejście UE nie zawiesza unijnych reguł budżetowych ani nie wyklucza procedury nadmiernego deficytu, ma natomiast ułatwić skoordynowaną reakcję państw na kryzys.
– Ministerstwo Finansów nie wspomina o ograniczeniu konstytucyjnym 60% PKB. Ale z tekstu MF wynika, że rząd chciałby potraktować poważnie regułę Traktatu z Maastricht. To bardzo dobrze – uważa główny ekonomista BCC prof. Stanisław Gomułka. – Polska Konstytucja nie precyzuje metody liczenia długu, więc jest zgodna z unijną regułą z Maastricht. Proponuję poprzeć podejście MF i rządu w tej sprawie – dodaje.
BCC oczekuje programu działań w kolejnych latach, po roku 2021, w celu:
a. obniżenia długu publicznego (instytucji rządowych i samorządowych) do poziomu poniżej 60% PKB oraz
b. deficytu sektora finansów publicznych do poziomu poniżej 3% PKB, z przewidywanego przez rząd poziomu 6% PKB w 2021 r.
Nowelizacja budżetu na 2020 r. a relacja VAT/PKB
– Jednocześnie prognoza MF, dotycząca wpływów do budżetu z podatku VAT w latach 2020 oraz 2021, podważa, wręcz obala, jedną z ważnych politycznie dla rządów PiS teorii o niezwykłej wojnie z przestępczością gospodarczą – zauważa prof. Stanisław Gomułka.
Co mówią dane? Według danych rządowego Instytutu Ekonomicznego, relacja VAT do PKB wynosiła w latach 2008-2015 przeciętnie 7,3%. Opublikowana obecnie nowelizacja budżetu państwa na 2020 r. podaje tę relację na poziomie 7,1%, zaś projekt budżetu na rok 2021 zakłada wzrost tej relacji do 7,7%.
W latach 2016-2018 relacja VAT do PKB wynosiła nieco więcej niż średnio w latach 2008-2015, bo 7,75%.
– W mojej interpretacji było tak z racji działania tzw. efektu procykliczności, czyli dodatniego wpływu tempa wzrostu PKB na relację VAT/PKB. O tym efekcie mówiłem sejmowej Komisji ds. VAT-u blisko rok temu. Różnice są jednak tak małe, że ten wpływ może być niewielki – opiniuje główny ekonomista BCC.
W swojej teorii dotyczącej jakoby bardzo dużej rezerwy dochodowej w podatkach, szczególnie w podatku VAT, rząd miał do niedawna nadzieję, że relacja VAT/PKB będzie po 2019 roku nadal rosła. Przyjęte obecnie przez Radę Ministrów realistyczne szacunki tej relacji na lata 2020 i 2021 są jednym z powodów bardzo wysokich deficytów całego sektora finansów publicznych (definicja UE): 12% PKB w 2020 r. oraz 6% PKB w 2021 r.
Nowelizacja budżetu 2020 oraz budżet na 2021 rok
Kontakt z ekspertem:
prof. Stanisław Gomułka
główny ekonomista BCC
minister finansów w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC
członek Narodowej Rady Rozwoju
tel. 609 55 65 06
e-mail: stanislaw.gomulka@bcc.org.pl
Kontakt dla mediów:
Emil Muciński
rzecznik, Instytut Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395, 22 58 26 113
e-mail: emil.mucinski@bcc.org.pl; instytut@bcc.org.pl
