BCC postuluje od wielu lat utrzymanie systemu zdefiniowanej składki, który powoduje, iż świadczenie emerytalne jest pochodną zgromadzonego kapitału emerytalnego w latach składkowych. Nie należy wprowadzać do systemu tzw. emerytur stażowych (35/40 lat – odpowiednio dla kobiet i mężczyzn), przy braku kryterium wiekowego. W przypadku kobiet takie świadczenie oznaczałoby niewypracowanie minimalnego świadczenia oraz ich dezaktywizację zawodową ok. 55 roku życia. Zjawisko to dotyczyłoby także znacznej grupy mężczyzn, zwłaszcza z wykształceniem podstawowym i średnim na terenach wiejskich i miast poniżej 100 tys. obywateli.
Dokonane od IV kw. 2017 r. obniżenie wieku emerytalnego wygeneruje dodatkowe ryzyko w systemie finansów publicznych w najbliższych dekadach. Obecna prognoza przepływów finansowych wskazuje na trwały deficyt funduszu emerytalnego na poziomie nie mniej niż 25% PKB w okresie kolejnych 10 lat. Poważnym problemem jest rozbudowany system przywilejów emerytalnych grup zawodowych, które kosztują podatników ok. 20 mld zł rocznie. Brak podjęcia problematyki ograniczenia przywilejów emerytalnych w Przeglądzie zawęża jego charakter i utrzymuje nierówności w zakresie warunków i wysokości pobieranych świadczeń przez obywateli.
Z perspektywy długookresowego rozwoju państwa, jakość funkcjonowania systemu zabezpieczenia społecznego posiada zasadnicze znaczenie dla przyszłych pokoleń. Oznacza to, iż także system emerytalny powinien posiadać długoletnią strategię rozwoju i reagowania na pojawiające się ryzyka – demograficzne, rynku pracy. Podobnie jak w krajach rozwiniętych kluczowymi parametrami polskiego systemu emerytalnego powinna stać się jego stabilność, wypłacalność i adekwatność wypracowanych świadczeń.
W odniesieniu do problemów zgłoszonych podczas Przeglądu oraz zebranych w Białej Księdze, zdaniem BCC, należy dokonać następujących rozstrzygnięć:
- Fundusz Emerytur Pomostowych trzeba włączyć do Funduszu Emerytalnego w FUS, z uwagi na jego trwałą deficytowość i ujednolicenie przepływu dotacji.
- System rentowy wymaga szerszej zmiany aniżeli likwidacja tzw. rent wdowich dla kobiet, które ukończyły 50 lat lub były niezdolne do pracy. Przejściowo można ustalić kryterium 55 lat, jako brzegowe, przy zachowaniu opieki nad małoletnimi dziećmi pobierającymi naukę lub całkowicie niezdolnymi do pracy.
- Emerytury mundurowe należy zachować wyłącznie dla funkcjonariuszy, pozostali pracownicy służb powinni zostać włączeni do systemu powszechnego.
- Ograniczenie możliwości zarobkowania na emeryturze potencjalnie obniża aktywność zawodową obywateli i pozbawia państwo możliwości uzyskiwania przychodów z tytułu składek i podatków. Należy utrzymać dotychczasowe rozwiązania.
- Możliwość wyłącznie jednorazowego przechodzenia na emeryturę jest rozwiązaniem wymagającym szerszej dyskusji i konsultacji.
- Mała działalność gospodarcza powinna zostać objęta preferencyjnymi warunkami w zakresie zaniechania poboru składek w pierwszym okresie działalności oraz ułatwień zgłaszania do ubezpieczeń osób rozpoczynających działalność.
- Po osiągnięciu wieku emerytalnego należy mieć możliwość uzyskania emerytury, a nie renty, aby uniemożliwić konkurencję pomiędzy typami świadczeń, przy niejednolitości podstaw przyznawania.
- Likwidacja możliwości dziedziczenia części składki emerytalnej przekazywanej na konto i subkonto w systemie bazowym wymaga szerszej analizy i konsultacji.
- Zasady waloryzacji powinny zostać utrzymane na dotychczasowych zasadach.
- Postulatowi likwidacji ograniczenia tzw. 30-krotności powinna towarzyszyć adekwatność po stronie świadczenia. Płacisz wyższe składki – otrzymujesz wyższe świadczenie.
Szczegółowa opinia nt. II ustawowego Przeglądu Emerytalnego, w tym: drugiego filara – OFE, trzeciego filara – PPE, IKE, IKZE oraz nowych form oszczędzania (PPK i IPK); Funduszu Rezerwy Demograficznej w załączeniu.
