Raport Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC: GOSPODARKA dotyczący I kwartału 2022 r.
DR JANUSZ STEINHOFF, minister gospodarki Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC
Były wicepremier, minister gospodarki w rządzie Jerzego Buzka w latach 1997–2001. Ekspert ds. energetyki, ochrony środowiska, procesów restrukturyzacji górnictwa. Poseł w latach 1989-1993 oraz 1997-2001. B. prezes Wyższego Urzędu Górniczego. Przewodniczący Rady Krajowej Izby Gospodarczej oraz Rady Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach. Ekspert BCC ds. gospodarki i energetyki.
e-mail: janusz.steinhoff@bcc.org.pl
REKOMENDACJE DLA RZĄDU
Wyzwaniem dla rządu jest niezwłoczne wprowadzenie rozwiązań osłonowych dla branży budowlanej. Konflikt zbrojny w Ukrainie oraz jego transgraniczne, gospodarcze skutki, przejawiające się np. przerwaniem łańcucha dostaw, niedostępnością materiałów, wzrostem ich cen oraz kosztów robocizny, a także wyjazdem z Polski znaczącej liczby pracowników będących obywatelami Ukrainy to realne zagrożenie dla kontynuacji wielu kontraktów.
Działający obecnie mechanizm waloryzacyjny dla trwających inwestycji na poziomie (+/-) 5 % jest nieadekwatny do sytuacji rynkowej. Przy obecnych dynamicznie rosnących cenach materiałów powoduje to straty w kontraktach na poziomie ok. – 15 %. Podobnie oceniam wprowadzony ostatnio w efekcie dialogu z branżą budowlaną limit waloryzacyjny (+/-) 10 % dla nowych kontraktów. Waloryzacja bowiem powinna uwzględniać obok inflacji rosnące koszty niektórych materiałów. Aktualnie przeciętna rentowność w branży jest na poziomie 1-2 %.
Wzrost cen materiałów i odpływ pracowników u podwykonawców powodują, że zaczynają oni wypowiadać umowy generalnym wykonawcom. Kolejnym krokiem będzie ograniczenie udzielania gwarancji przez instytucje finansowe. To może zmusić wiele firm do podjęcia decyzji o rezygnacji z realizacji kontraktów. Stwarza to pilną potrzebę weryfikacji harmonogramów realizacji inwestycji publicznych.
Przewidywalne i dające się skalkulować ryzyko oznacza stabilizację. Dlatego koniecznością i priorytetem dla rządu w obecnej sytuacji powinno być wprowadzenie rozwiązań, które pozwolą na elastyczne reagowanie na sytuację na rynku. Jednym z nich jest zniesienie limitu waloryzacyjnego zarówno dla realizowanych jak i nowych kontraktów. Stawką jest kondycja branży budowlanej i terminowość realizacji inwestycji publicznych.
Uważam, że jest pilna konieczność nowelizacji aktualnej polityki energetycznej państwa do 2040 roku. Powodem są dynamiczne zmiany na europejskim i światowym rynku nośników energii, które są konsekwencją napaści wojsk Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Sytuacja na rynkach gazu ziemnego, ropy naftowej i węgla kamiennego w warunkach określonych przez realizowaną strategię klimatyczno-energetyczną UE wymaga pilnych działań dostosowawczych. Do nich zaliczam m.in. konieczność rozbudowy programów wsparcia dla inwestycji w OZE oraz zwiększenie nakładów na inwestycje związane z rozbudową i modernizacją sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Realizacja tych inwestycji umożliwi też zwiększenie udziału OZE w miksie energetycznym oraz zmieniającą się lokalizację źródeł wytwarzania energii elektrycznej. Należy zweryfikować planowane w tzw. okresie przejściowym substytucje kopalnych nośników energii w elektroenergetyce i ciepłownictwie uwzględniając sytuację na globalnych rynkach tych nośników
PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWYCH DZIAŁAŃ RZĄDU
Pozytywy:
Pozytywnie oceniam przekazany do konsultacji przez PSE planu rozwoju sieci przesyłowych w latach 2023-2032. Przedstawiony program opisuje zaplanowane inwestycje sieciowe uwzględniające dynamiczną zmianę miksu energetycznego (udział OZE) powyżej planów wynikających z PEP oraz przyrost zużycia energii elektrycznej na poziomie ok. 1,7% rocznie oraz dynamikę wzrostu zapotrzebowania na moc szczytową do ok. 2,5%. Prognozowane jest zużycie energii elektrycznej w 2032 r. na poziomie 200 TWh. Przewidywany w przedstawionym programie koszt inwestycji w modernizację i rozbudowę sieci do 2032 r. to 33,2 mld zł.
Również pozytywnie oceniam realizację programu inwestycji offshore.
Zagrożenia:
Nader krytycznie oceniam, podobnie jak wielokrotnie wcześniej, bałagan kompetencyjny w odniesieniu do funkcji regulacyjnych odnoszących się do gospodarki. Konsekwencje tego stanu dotyczą w sposób szczególny szeroko rozumianej polityki energetycznej. Sytuację pogłębia fakt vacatów na stanowisku ministra finansów i ministra rozwoju i technologii.
Zagrożeniem dla kondycji przemysłu zbrojeniowego jest nagminne pomijanie przy kontraktach na zakup uzbrojenia przez MON (samoloty, czołgi, obrona przeciwlotnicza) kwestii transakcji kompensacyjnych (offset). Powołanie Agencji Uzbrojenia podporządkowanej jedynie MON jest zaprzeczeniem koncepcji racjonalizacji zakupów uzbrojenia przez podmiot będący w nadzorze Prezesa Rady Ministrów. Takie rozwiązanie stwarzałoby bowiem przy zakupach uzbrojenia warunki uwzględniające potrzeby polskiej gospodarki artykułowane przez pozostałych członków Rady Ministrów.
Opracowanie jest elementem Raportu Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC dot. I kwartału 2022 r. W najbliższych dniach będziemy prezentować poglądy poszczególnych ministrów związane z obecną sytuacją gospodarczą oraz rekomendacje dla rządu na najbliższe miesiące.
Raport Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC – GOSPODARKA
Kontakt:
Mirosław Kasprzak
Rzecznik BCC
tel. 608 529 504
e-mail: miroslaw.kasprzak@bcc.pl
