Kryzysowa sytuacja związana z epidemią koronawirusa szczególnie wymaga rzetelnych konsultacji prawa mającego na celu ograniczenie skutków recesji

– W sytuacji ogłoszonego stanu epidemii, który wpływa na drastyczną zmianę sytuacji przedsiębiorstw i całego życia gospodarczego, wydaje się tym bardziej konieczne rzetelne konsultowanie przez stronę rządową wszelkich projektów regulacji mających na celu ograniczenie skutków kryzysu – mówi Witold Michałek, minister ds. procesu stanowienia prawa w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC. – Jak zaznaczono w wielu opublikowanych apelach i stanowiskach, rząd oraz większość parlamentarna powinny, po konsultacjach z organizacjami reprezentującymi interesariuszy, wprowadzić do specustawy w kolejnych jej wydaniach możliwie wiele wspólnych propozycji, zgłaszanych przez te organizacje. Niestety, jak do tej pory, rząd wprowadza poszczególne instrumenty kierując się głównie własnym, bardzo zbiurokratyzowanym sposobem myślenia o pomocy dla przedsiębiorców. Co gorsza, poważnym zagrożeniem dla demokratycznych procedur legislacyjnych oraz autonomii partnerów społecznych stał się zamach sprawującej władzę większości parlamentarnej, przy aprobacie rządu, w postaci „wrzutki” poselskiej. Do specustawy dot. walki z koronawirusem wprowadzono przepisy umożliwiające premierowi dokonywanie zmian w Radzie Dialogu Społecznego, których członkowie są mianowani przez prezydenta RP, co powinno gwarantować ich maksymalną niezależność od rządu, ponieważ ich zadaniem, jako reprezentantów strony społecznej, jest dyskutowanie projektów rządowych i poddawania ich krytycznej ocenie. Senat przyjął poprawkę skreślającą te przepisy, jednak Sejm ją odrzucił, a prezydent, wbrew skierowanym do niego prośbom i postulatom, podpisał – dodaje Witold Michałek.

Gospodarczy Gabinet Cieni Business Centre Club to think tank powołany w kwietniu 2012 r., aby wspierać działania prorozwojowe władz publicznych, monitorować prace resortów kluczowych dla przedsiębiorczości, rekomendować zmiany sprzyjające rozwojowi kraju, wzrostowi gospodarczemu i konkurencyjności polskich firm.

W skład gabinetu wchodzą wybitni, gospodarczy fachowcy, z których wielu piastowało w przeszłości funkcje publiczne. Więcej informacji.

Będziemy codziennie przedstawiać poglądy poszczególnych ministrów Gabinetu Cieni BCC związane z obecną sytuacją.

System stanowienia prawa

Witold Michałek, minister ds. procesu stanowienia prawa Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC
Członek i współzałożyciel Stowarzyszenia Profesjonalnych Lobbystów w Polsce. Współwłaściciel firmy lobbingowej i doradczej UNILOB. Koordynator i konsultant w wielu międzynarodowych projektach, mających na celu pomoc we wprowadzaniu regulacji i instytucji gospodarki rynkowej w krajach Europy Środk.-Wsch., Azji i Afryki, finansowanych przez USAID, UE oraz rząd Wielkiej Brytanii. Ekspert BCC ds. gospodarki, legislacji i lobbingu.
Tel. 605 426 959, e-mail: witold.michalek@bcc.org.pl

WSKAZANIA DLA RZĄDU

W sytuacji ogłoszonego stanu epidemii, który wpływa na drastyczną zmianę sytuacji przedsiębiorstw i całego życia gospodarczego, wydaje się tym bardziej konieczne rzetelne konsultowanie przez stronę rządową wszelkich projektów regulacji mających na celu ograniczenie skutków kryzysu. Jak zaznaczono to w wielu opublikowanych apelach i stanowiskach, rząd oraz większość parlamentarna powinny, po konsultacjach z organizacjami reprezentującymi interesariuszy, wprowadzić do specustawy w kolejnych jej wydaniach możliwie wiele wspólnych propozycji, zgłaszanych przez te organizacje.

Niestety, w przypadku specustawy z 31 marca 2020, rząd ani większość sejmowa nie uwzględniły postulatów zgłaszanych przez przedstawicieli środowisk gospodarczych, nawet pomimo tego, że uprzednio zgłoszone zostały bezpośrednio przez minister rozwoju J. Emilewicz podczas narady Prezydium Rady Dialogu Społecznego.

PODSUMOWANIE dotychczasowych działań rządu

Pozytywy:

Nie widać.

Zagrożenia:

Poważnym zagrożeniem dla demokratycznych procedur legislacyjnych oraz autonomii partnerów społecznych stał się zamach sprawującej władzę większości parlamentarnej, przy aprobacie rządu, w postaci „wrzutki” poselskiej – do specustawy dot. walki z koronawirusem wprowadzono przepisy umożliwiające premierowi dokonywanie zmian w Radzie Dialogu Społecznego. Senat przyjął poprawkę skreślającą te przepisy, jednak Sejm ją odrzucił, a prezydent je podpisał.

W świetle tak drastycznego, nieuprawnionego działania polskiej władzy, nie jest przypadkiem, iż 16 państw członkowskich Unii Europejskiej podpisało 2 kwietnia wspólną deklarację, w której wyrażają zrozumienie dla podejmowania nadzwyczajnych kroków służących ochronie obywateli i przezwyciężaniu koronawirusowego kryzysu. Podkreślają jednak, że nie może się to dziać kosztem zasad praworządności, demokracji i podstawowych praw tychże obywateli.
Mówi się w niej o „bezprecedensowej sytuacji”, która uprawnia państwa członkowskie UE do podejmowania wyjątkowych posunięć. Jej sygnatariusze są jednak „głęboko zaniepokojeni niebezpieczeństwem łamania zasad praworządności, demokracji i podstawowych praw, wynikającym z wprowadzenia niektórych nadzwyczajnych środków”.

Zdaniem szesnastki, takie kroki powinny ograniczać się tylko do tego, co jest niezbędnie potrzebne. Ponadto powinny być proporcjonalne i ze swej natury tymczasowe. Oraz uwzględniać obowiązki, wynikające z prawa międzynarodowego. Po wprowadzeniu w życie trzeba je poddawać regularnym przeglądom pod kątem skuteczności i dalszej przydatności.

Sygnatariusze deklaracji wykluczają z zakresu możliwych nadzwyczajnych restrykcji antykryzysowych „ograniczanie swobody wypowiedzi lub wolności prasy”. W tym kontekście, autorzy deklaracji wyrażają poparcie dla „inicjatywy Komisji Europejskiej, mającej na celu nadzorowanie posunięć nadzwyczajnych i ich zastosowania w praktyce, aby zagwarantować poszanowanie podstawowych wartości Unii”.

Deklarację podpisało 16 państw członkowskich UE. Polska, jak donoszą media, jest w drugiej grupie 11 krajów, które tego nie zrobiły.
Deklaracja jest otwarta dla wszystkich państw członkowskich, które zechcą się przyłączyć, a ich lista „będzie mogła być aktualizowana” w miarę pojawiania się nowych akcesji.

Należy postulować i wezwać polski rząd, aby zaprzeczył podejrzeniom, że deklaracja 16 państw członkowskich UE odnosi się również do jego działań, np. do „ubezwłasnowolnienia”, w tym ograniczenia swobody wypowiedzi i działania członków RDS i jak najszybciej podpisał deklarację, jednocześnie wycofując sprzeczne z polską konstytucją i prawem międzynarodowym zapisy, jakie w nocy z 27/28 marca znalazły się w specustawie o nazwie „Tarcza Antykryzysowa”.

Raport Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC – SYSTEM STANOWIENIA PRAWA

Kontakt dla mediów

Emil Muciński
rzecznik, Instytut Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395, 22 58 26 113
e-mail: emil.mucinski@bcc.org.pl; instytut@bcc.org.pl