Gospodarczy Gabinet Cieni BCC publikuje raport z obszaru KLIMAT I ŚRODOWISKO: „Konieczne systemowe zmiany w zarządzaniu jakością środowiska przez administrację rządową i samorządową”. Jego autorem jest ekspert BCC i minister środowiska GGC BCC Ryszard Pazdan.
RYSZARD PAZDAN
minister środowiska Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC
Uczestnik prac i członek Komitetu Monitorującego Programy Operacyjne nowej perspektywy finansowej 2014-2020, członek szeregu polskich i zagranicznych stowarzyszeń zawodowych, m.in. Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego, Air & Waste Management Association. Założyciel i prezes firmy ATMOTERM SA. Autor wielu publikacji i ekspertyz dotyczących m.in. gospodarki cyrkulacyjnej, zmian klimatu, emisji zanieczyszczeń, oddziaływań na środowisko, zarządzania informacjami środowiskowymi. Ekspert BCC ds. polityki środowiskowej państwa.
Tel. 661 426 679, e-mail: ryszard.pazdan@bcc.org.pl
PODSUMOWANIE DOTYCHCZASOWYCH DZIAŁAŃ ORAZ REKOMENDACJE DLA RZĄDU
Moja ocena działania rządu w obszarze środowiska w II kw. br. jest nieco wyższa niż w poprzednim okresie. Jest to spowodowane tym, że resort klimatu i środowiska wykazał się dużo większym zaangażowaniem w tworzeniu nowych i modyfikacji istniejących regulacji prawnych, których konsekwentne wdrożenie w najbliższych kwartałach może dać efekt w postaci faktycznej poprawy jakości środowiska w Polsce.
Pozytywy:
– Złagodzenie restrykcji tzw. ustawy odległościowej ograniczającej budowę elektrowni wiatrowych na lądzie poprzez wprowadzenie w tym zakresie odrębnych lokalnych procedur planistycznych. W procedowaniu jest również ograniczenie zakazu budowy budynków w pobliżu istniejących wiatraków.
– Rząd dokonał istotnej modyfikacji programu „Czyste powietrze” o zakaz dofinansowania jakichkolwiek kotłów węglowych, wyraźne zwiększenie progów dochodowych uprawniających do podwyższenia dofinansowania oraz poszerzenie listy kosztów kwalifikowanych. Program ten został ponadto poszerzony o komponent StopSmog umożliwiający pozyskiwanie dotacji przez gminy do 70% na realizację uchwał antysmogowych. Co więcej, miejscowe plany zagospodarowania terenu już obecnie mogą skutecznie wprowadzać zakaz montowania nowych pieców węglowych.
– Dobrym rozwiązaniem jest ograniczenie możliwości jednorazowego przedłużania koncesji wydobywczych węgla i siarki bez decyzji środowiskowych. Rozważa się obecnie poszerzenie tego ograniczenia na wydobycie węglowodorów.
– Rząd ustawowo wprowadził z 1 lipca br. Centralną Ewidencję Emisyjności Budynków wzorem Bazy Danych Odpadowych, której zadaniem jest pełna i bieżąca informacja o sposobach ogrzewania domów i innych budynków. Jest rzeczą oczywistą, na co BCC od lat zwraca uwagę, że bez takich danych postęp w wymianie najbardziej zanieczyszczających palenisk domowych będzie poważnie ograniczony. Oby tylko skuteczność wdrażania tego obowiązku była lepsza niż BDO, tym bardziej że rząd nie zadbał o odpowiednie narzędzia informatyczne do inwentaryzacji tych danych.
Zagrożenia:
· Rażące okazały się zaniedbania rządu w transgranicznych ocenach środowiskowych dla tzw. czarnego trójkąta, czyli styku granic polskiej, czeskiej i niemieckiej, skutkiem czego Polska została wezwana przez Trybunał Sprawiedliwości UE do zatrzymania wydobycia węgla brunatnego i wyłączenia elektrowni Turów do czasu uregulowania kwestii środowiskowych. Kwestie te dotyczą głównie ograniczenia dla mieszkańców dostępu do wody pitnej, zarówno w strefie polskiej, jak i czeskiej. Jak wszyscy wiemy, rząd polski do tego postanowienia się nie zastosował ryzykując 5 mln € kary dziennie, licząc na polubowne uregulowanie tych kwestii z rządem czeskim. Nie sądzę, aby Czesi odstąpili od roszczeń przed wykonaniem prac zabezpieczających pod nadzorem własnej inspekcji środowiska.
· Pomimo wymienionych wyżej doraźnych działań rządu stan jakości powietrza w Polsce w dalszym ciągu należy do najgorszych w Europie, a obserwowane chwilowe poprawy są raczej skutkiem zmian warunków meteorologicznych.
· Na początku tego miesiąca Komisja Europejska zażądała od Polski wyjaśnienia przyczyn braku poprawy jakości powietrza w odniesieniu do wymogów dyrektywy NEC, która określa wymagane wielkości redukcji takich zanieczyszczeń jak: tlenki azotu, niemetanowe lotne związki organiczne, dwutlenku siarki, amoniaku oraz pyły drobne. Komisja Europejska zarzuciła brak transpozycji tej dyrektywy do prawa krajowego, uchybienia w procedurach transgranicznych i wezwała do niezwłocznego usunięcia tych uchybień pod groźbą kolejnego pozwu przeciwko Polsce. Mamy na to 2 miesiące.
· Dużym i zaniedbywanym problemem w Polsce są zanieczyszczenia pochodzące z transportu. Przepisy dotyczące Stref Czystego Transportu wymagają poważnej reformy w tym szerszego upoważnienia samorządów do bardziej restrykcyjnych działań naprawczych.
Wszystkie, również i wymienione problemy środowiskowe, wymagają wprowadzenia na szeroką skalę istotnych zmian systemowych w zarządzaniu jakością środowiska przez administrację rządową i samorządową, o co zresztą BCC zabiega od szeregu lat.
Opracowanie jest elementem Raportu Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC dot. II kwartału. W kolejnych dniach będziemy prezentować poglądy poszczególnych ministrów związane z obecną sytuacją gospodarczą oraz rekomendacje dla rządu na najbliższe miesiące.
Raport Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC – ŚRODOWISKO i KLIMAT
Kontakt:
Emil Muciński
rzecznik, dyrektor Instytutu Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395
e-mail: emil.mucinski@bcc.pl
