Dwa główne wydarzenia z ostatniego miesiąca, które miały wpływ na stabilność makroekonomiczną, są następujące:
- Reorganizacja rządu RP Donalda Tuska i nowy program polityczny
W ostatnim miesiącu istotny wpływ na stabilność makroekonomiczną miała rekonstrukcja rządu Donalda Tuska, połączona z programem nowo wybranego Prezydenta RP oraz perspektywą wyborów parlamentarnych w 2027 r. Wydarzenia te tworzą warunki dla mniej przewidywalnej polityki makroekonomicznej, co zwiększa niepewność w otoczeniu gospodarczym.
- Rosnące ryzyka dla finansów publicznych
Stabilność finansów publicznych jest coraz bardziej zagrożona w związku z:
- oczekiwanym przez mnie spowolnieniem wzrostu PKB,
- spadkiem podaży pracowników,
- znaczącym wzrostem wydatków publicznych na ochronę zdrowia, transfery socjalne, obronność i inwestycje infrastrukturalne.
Kilka zmian w składzie Rady Ministrów może mieć pozytywne konsekwencje
Mimo rosnących ryzyk, kilka elementów reorganizacji rządu może przynieść pozytywne efekty:
- Transformacja energetyczna – przyspieszenie rozwoju energetyki wiatrowej i fotowoltaicznej oraz stopniowe zamykanie elektrowni węglowych mogą obniżyć koszty energii.
- Depolityzacja spółek Skarbu Państwa – zwiększenie przejrzystości i efektywności zarządzania.
- Reformy wymiaru sprawiedliwości – zapowiedziane działania nowego ministra sprawiedliwości mogą poprawić przewidywalność i bezpieczeństwo otoczenia prawnego.
Stabilny wzrost gospodarczy będzie w dużym stopniu uzależniony od uniknięcia problemów w systemie finansów publicznych.
- Dług publiczny Polski, w relacji do PKB, pozostaje umiarkowany w porównaniu z wieloma krajami świata.
- Jednak niski poziom nagromadzonego majątku na mieszkańca oraz niejasna perspektywa wejścia Polski do strefy euro zwiększają ryzyko niewypłacalności i podnoszą rentowności papierów wartościowych wymagane przez inwestorów.
W obecnej sytuacji wynik sektora finansów publicznych powinien kształtować się w przedziale:
- od nadwyżki 0–2% PKB w okresach dobrej koniunktury,
- do deficytu 2–4% PKB w okresach recesji.
Oznacza to konieczność trwałej poprawy średniorocznego wyniku z obecnego poziomu ok. –4% PKB do ok. –1% PKB.
Rynek pracy, rolnictwo i rezerwa zatrudnienia.
Należy zwrócić uwagę na dużą rezerwę zatrudnienia w rolnictwie.
Aby ją jednak uaktywnić, potrzebne będą większe inwestycje w szkolnictwo zawodowe i mieszkalnictwo publiczne.
Rezerwą jest także utrzymanie wysokiego zatrudnienia obywateli Ukrainy.
Warunkiem pełnej aktywizacji tej rezerwy jest jednak zwiększenie wydatków publicznych na szkolnictwo i służbę zdrowia dla rodzin ukraińskich.
Prof. Stanisław Gomułka, główny ekonomista BCC
