Rozwiązania przyjęte w projekcie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary i zmianie niektórych ustaw zmierzają do zwiększenia efektywności narzędzi służących do wymierzenia sankcji podmiotom zbiorowym, zwłaszcza w przypadku zwalczania poważnej przestępczości gospodarczej i skarbowej. Liczba spraw prowadzonych wobec podmiotów zbiorowych jest niewielka. W 2015 r. do sądów wpłynęło 14 spraw, w 2014 r. – 31 spraw, w 2013 r. – 26 spraw. Projekt opiniowanej ustawy wprowadza szereg narzędzi i instytucji, które powinny przyczynić się do zwiększenia efektywności w wykrywaniu i ściganiu przestępstw gospodarczych.
BCC stoi na stanowisku, iż państwo powinno być skuteczne w zwalczaniu umyślnej przestępczości gospodarczej i skarbowej, stanowiącej de facto nieuczciwą konkurencję wobec podmiotów działających zgodnie z prawem.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy:
Projekt ustawy wprowadza jednak zasadę, iż podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności także, jeżeli do popełnienia czynu doszło w wyniku niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach. Kryterium niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach jest natomiast nieostre i ocenne. Jest to istotne tym bardziej, iż projekt ustawy wprowadza szereg sankcji wobec podmiotu zbiorowego. Sąd będzie mógł bowiem orzec wobec podmiotu zbiorowego karę pieniężną w wysokości od 30 000 zł do nawet 30 000 000 zł, jak również karę w postaci rozwiązania lub likwidacji podmiotu zbiorowego. Środkami orzekanymi wobec podmiotu zbiorowego będą m.in. przepadek mienia, zakaz promocji lub reklamy, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju czy zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne. Są to bardzo daleko idące sankcje, jak najbardziej uzasadnione wobec poważnych przestępców gospodarczych i podatkowych działających umyślnie. Ze względu jednak na wyżej wskazane zapisy, nie można wykluczyć sytuacji, iż dojdzie do ukarania podmiotu zbiorowego, który dopuścił się popełnienia czynu na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach.
Wykazanie należytej staranności będzie przy tym wymagało wprowadzenia przez przedsiębiorcę szeregu procedur oraz szkoleń, co oczywiście zwiększy koszty prowadzenia działalności gospodarczej, nie dając jednak gwarancji uniknięcia odpowiedzialności. Ustawodawca nie określa bowiem w żaden sposób, co należy wykonać, aby można było przyjąć, że spełnione są kryteria zachowania należytej staranności.
Mając powyższe na uwadze, BCC proponuje wykreślenie z projektu ustawy zapisów umożliwiających pociągnięcie do odpowiedzialności podmiotu zbiorowego, jeżeli do popełnienia czynu doszło w wyniku niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach.
Szczegółowe uwagi i propozycje BCC do projektu ustawy – w załączeniu
Kontakt do eksperta:
Radosław Płonka
ekspert prawny BCC
tel. 501 177 515
e-mail: radoslaw.plonka@bcc.org.pl
Kontakt dla mediów:
Emil Muciński
rzecznik, Instytut Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395, 22 58 26 113
e-mail: emil.mucinski@bcc.org.pl; instytut@bcc.org.pl
2018.06.29 Propozycje BCC do projektu ustawy o odpowiedzialności podmiot…
