Business Centre Club niezmiennie stoi na stanowisku, iż państwo powinno być skuteczne w zwalczaniu przestępczości gospodarczej i skarbowej, stanowiącej nieuczciwą konkurencję dla pozostałych uczestników rynku. W kręgu zainteresowania wymiaru sprawiedliwości powinny być jednak wyłącznie podmioty zbiorowe, które służyły jako narzędzie do popełniania czynu zabronionego pod groźbą kary. Chodzi zatem o takie podmioty, które zostały utworzone, czy też celowo użyte przez sprawców do popełnienia przestępstwa co najmniej za zgodą lub wiedzą właścicieli, udziałowców lub akcjonariuszy podmiotu zbiorowego. Ustawa nie powinna obejmować podmiotów zbiorowych, które w wyniku nieumyślnego działania naruszyły reguły, a to naruszenie jest jedynie incydentem w ich uczciwej działalności.
W projekcie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary krąg podmiotów odpowiedzialnych jest bardzo szeroki. Przewiduje on bowiem odpowiedzialność podmiotu zbiorowego nie tylko za działanie umyślne, ale także nieumyślne tj. w sytuacji, gdy do popełnienia czynu zabronionego doszło w wyniku „niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach” i to bez wiedzy i zgody właścicieli, udziałowców lub akcjonariuszy. Projekt ustawy nie wskazuje, o jakie reguły ostrożności chodzi. Nie sposób zresztą tego skodyfikować, albowiem możliwe są bardzo różne scenariusze, wiele zmiennych i indywidualnych okoliczności. Wystąpi zatem duże ryzyko dowolności organów państwa w interpretacji tego pojęcia, przynajmniej do czasu ukształtowania się jednolitej linii orzeczniczej. Powyższe rozwiązanie stanowi zatem zagrożenie dla tak ważnego dobra, jakim są uczciwie działające firmy.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy:
Przypomnieć należy, iż projekt dotyczy daleko idącej odpowiedzialności podmiotów zbiorowych oraz ich właścicieli na gruncie prawa karnego z sankcjami takimi jak: przymusowe rozwiązanie albo likwidacja spółki, kara grzywny do 30 000 000,00 zł, zakaz prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju, nakaz zamknięcia oddziału spółki, zakaz zawierania umów określonego rodzaju, zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne, zakaz ubiegania się o dotacje i subwencje, obowiązek zwrotu wsparcia finansowego środkami publicznymi, przepadek mienia, zakaz promocji i reklamy, nawiązka w wysokości do 5 000 000,00 zł, czy wreszcie możliwość wprowadzenia zarządu przymusowego do spółki. Tak daleko idące sankcje powinny znajdować zastosowanie do takich podmiotów, które zostały utworzone, czy też celowo użyte przez sprawców do popełnienia przestępstwa co najmniej za zgodą lub wiedzą właścicieli, udziałowców lub akcjonariuszy podmiotu zbiorowego.
Tymczasem, proponowane przepisy umożliwiają pociągnięcie do odpowiedzialności podmiotu zbiorowego za przestępstwa popełnione przez jego organ lub członka tego organu w sytuacji, gdy właściciel, udziałowiec, czy też akcjonariusz w żaden sposób nie uczestniczył, ani nawet nie wiedział o przestępczym procederze. Właściciele, udziałowcy czy też akcjonariusze odpowiadają zatem majątkowo za przestępstwa popełnione bez ich wiedzy i zgody przez osoby trzecie za pośrednictwem ich majątku. To rozwiązanie można porównać do sytuacji, gdy osoba wynajmuje samochód, najemca popełnia następnie przestępstwo drogowe bez wiedzy właściciela, a auto zostaje właścicielowi skonfiskowane, czy też wobec właściciela stosuje się wysokie grzywny. BCC jest zdecydowanie przeciwny takim rozwiązaniom.
Więcej informacji oraz proponowane przez BCC zmiany w projekcie w załączeniu 2018.10.15 Propozycje BCC do projektu ustawy o odpowiedzialności podmiot…
Kontakt do eksperta:
Radosław Płonka
ekspert prawny BCC
tel. 501 177 515
e-mail: radoslaw.plonka@bcc.org.pl
Kontakt dla mediów:
Emil Muciński
rzecznik, Instytut Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395, 22 58 26 113
e-mail: emil.mucinski@bcc.org.pl; instytut@bcc.org.pl
