• Polska znajduje się na przedostatnim miejscu w Europie pod względem zasobów wodnych. Na jednego mieszkańca przypada około 1600 m3/rok, a w trakcie suszy poniżej 1000 m3/rok/osobę. Średnia wartość tego wskaźnika w Europie jest niemal trzy razy większa.

• W sierpniu do konsultacji społecznych trafił projekt ustawy o inwestycjach w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy zawierający rozwiązania prawne upraszające i przyspieszające wdrażanie projektów retencyjnych i innych, które złagodzą skutki coraz częstszych okresów suszy.

• Zdaniem BCC taka regulacja jest uzasadniona i potrzebna, jednak projekt w zaproponowanym kształcie wymaga w wielu miejscach doprecyzowania albo uchylenia wybranych przepisów, które budzą istotne zastrzeżenia.

BCC proponuje rozszerzenie definicji inwestycji w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy również o inne rodzaje robót budowlanych, o których mowa w ustawie Prawo Budowlane. Pozwoli to na kwalifikowanie jako inwestycji stanowiącej przedmiot projektu np. również prac rozbiórkowych dot. urządzeń wodnych (co w konkretnej sytuacji może mieć znaczenie w aspekcie przeciwdziałania skutkom suszy).

Zdaniem BCC niezawieszenie postępowania (art. 9 pkt 2 projektu) w przypadku śmierci strony może skutkować nie tylko wadliwością decyzji (m.in. skierowaniem jej do strony nieistniejącej), ale również budzi istotne wątpliwości konstytucyjne – w praktyce pozbawiając spadkobierców prawa do obrony i uniemożliwiając im wstąpienie do postępowania w miejsce spadkodawcy (termin na rozstrzygniecie sprawy to zasadniczo 60 dni, a na samą decyzję o przyjęciu spadku spadkobiercy mają 6 miesięcy). W zaproponowanym brzmieniu przepisu organ prowadzący postępowanie nie będzie miał faktycznej możliwości wstrzymania wydania rozstrzygnięcia do czasu rozstrzygnięcia kwestii spadkowych.

Nieuregulowany stan prawny nieruchomości, rozumiany również jako toczące się postępowanie spadkowe, pozwalający na pominięcie spadkobierców, jest naszym zdaniem niedopuszczalny. W przypadku konieczności realizacji inwestycji na terenach o nieuregulowanym stanie prawnym organy powinny skorzystać z kompetencji przyznanych chociażby ustawą o gospodarce nieruchomościami (zwłaszcza że realizowany ma być cel publiczny). Zignorowanie w postępowaniu okoliczności nieuregulowanego stanu prawnego byłoby w opinii BCC wątpliwe konstytucyjnie.

Skrócenie terminu zaskarżenia decyzji jest nieuzasadnione i powodować będzie niepotrzebne problemy w praktyce. Naszym zdaniem, powszechną wiedzą jest, że na zaskarżenie decyzji administracyjnej tradycyjnie stronie przysługuje termin dwutygodniowy. Skrócenie go w ustawie szczególnej, prawdopodobnie spowoduje w praktyce, że wiele decyzji zostanie zaskarżonych po terminie (niezależnie od pouczeń w samej treści). Pozbawi to strony możliwości obrony ich praw. Z drugiej strony uzyskane dodatkowe 7 dni skrócenia postępowania nie jest na tyle znaczącą korzyścią, aby proporcjonalnym było stworzenie dla stron ryzyka omyłkowego naruszenia terminu na wniesienie środka zaskarżenia.

Proponowany przepis przejściowy (art. 52) projektu wprowadzający faktycznie regulacje z mocą wsteczną, powinien zostać uchylony. Nie powinno się ingerować wstecz w uchwalone i obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego sporządzone w oparciu o dotychczas obowiązujące przepisy i w granicach władztwa planistycznego gminy.

Z uwagi na możliwe ograniczenie prawa własności lub użytkowania wieczystego podmiotów trzecich w związku z wydaniem decyzji w sprawie pozwolenia na realizację inwestycji w zakresie przeciwdziałania skutkom suszy, BCC proponuje doprecyzować, że w takim wypadku stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Wreszcie, wysłanie zawiadomień na adresy wskazane w katastrze nieruchomości jest niewystarczające, w szczególności z uwagi na stosunkowo częste przypadki faktycznej nieaktualności danych w ewidencji – na przykład z uwagi na toczące się postępowania spadkowe. Zalecamy rozszerzenie obowiązku zawiadomienia o równoległe ogłoszenie publiczne. Ograniczenie możliwości zawiadomienia właścicieli i użytkowników wieczystych wyłącznie w drodze zawiadomień pisemnych mogłoby prowadzić do paraliżu postępowań lub wzruszania rozstrzygnięć w przypadku skierowania zawiadomień np. do osób nieżyjących zamiast do ich spadkobierców.

Również zawiadomienie o zakończeniu postępowania powinno być doręczane w tożsamy sposób jak zawiadomienie o wszczęciu. Zaproponowane pierwotnie w projekcie rozwiązanie mogłoby zostać uznane za niezgodne np. z zasadą kodeksu postępowania administracyjnego, tj. pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa.

Szczegółowe uwagi w załączeniu.

Opinia BCC do projektu ustawy o inwestycjach przeciwdziałających skutkom suszy

BCC: uwagi dot. ustawy o suszy

Kontakt z ekspertem:

dr Łukasz Bernatowicz
wiceprezes BCC, wiceprzewodniczący RDS
minister infrastruktury w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC
ekspert BCC ds. infrastruktury, prawa budowlanego i zamówień publicznych
tel. 502 066 619
e-mail: lukasz.bernatowicz@bcc.org.pl

Kontakt dla mediów:

Emil Muciński
rzecznik, Instytut Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395, 22 58 26 113
e-mail: emil.mucinski@bcc.org.pl; instytut@bcc.org.pl