Dobiegają końca konsultacje publiczne projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, który Ministerstwo Finansów przedstawiło w lipcu br.

Projekt zawiera szereg rozwiązań o charakterze systemowym, które diametralnie zmieniają sytuację podatników – osób prowadzących działalność gospodarczą, pracodawców, pracowników czy firm.

Co do idei, na aprobatę zasługują zmiany, których celem jest wspieranie innowacyjnych rozwiązań (np. ulga na prototyp, ulga na innowacyjnych pracowników), upraszczanie rozliczeń (np. wprowadzenie tzw. grup VAT) czy ograniczenia obowiązków administracyjno-prawnych (np. w zakresie niektórych obowiązków dokumentacyjnych wynikających z cen transferowych).

Pozytywnie oceniamy propozycje podwyższenia kwoty wolnej od podatku oraz tzw. pierwszego progu podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, które nie były zmieniane od lat. Dobrze, że obecny rząd to dostrzegł. Zdaniem BCC, należy wprowadzić trwały mechanizm systematycznej waloryzacji kwoty wolnej (np. corocznie o wskaźnik inflacji), inaczej – mamy nieformalną podwyżkę podatku co rok.

Niemniej jednak, szereg zmian przewidzianych w projekcie oceniamy krytycznie. Ich skutkiem będzie:

a) wzrost obciążeń podatkowych dla polskich firm, w tym podatników rozliczających się wg tzw. podatku liniowego oraz ich pracowników,

b) teoretyczna atrakcyjność niektórych z proponowanych ulg / zachęt inwestycyjnych z uwagi na zaproponowane warunki / ograniczenia w korzystaniu z nich.

Ostatecznie, przepisy zawarte w projekcie przyczynią się do obniżenia konkurencyjności polskich firm wobec firm z kapitałem zagranicznym. Wzrost obciążeń podatkowych nie wyraża się bowiem wyłącznie w fakcie podniesienia nominalnej stawki podatku, ale również w konstrukcji podstawy opodatkowania. W szczególności brak możliwości odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz brak limitowania jej wysokości spowoduje faktyczny wzrost podatków dla jednego z najprężniej rozwijających się sektorów gospodarki, czyli mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

– Tak poważne zmiany wprowadzane w tak wyjątkowej sytuacji, jaką jest pandemia COVID-19, będą pogłębiać przeszkody dla odbicia gospodarczego. To nieetyczny pomysł, ponieważ obciąża przedsiębiorców, zwłaszcza mikro i małych, którzy wypruwali sobie żyły w czasie pandemii, żeby utrzymać firmy i pracowników – mówi Marek Goliszewski, prezes Business Centre Club.

BCC jest zdecydowanie przeciwny wprowadzeniu projektowanych zmian w obecnym kształcie, bez poprzedzenia ich gruntowną analizą skutków.

To samo dotyczy zmian przewidzianych w podatku dochodowym od osób prawnych. Szereg zaproponowanych rozwiązań, niejednokrotnie zdefiniowanych w sposób nieostry i niejasny, efektywnie doprowadzi do ograniczenia bazy kosztowej firm, doprowadzając do wzrostu obciążeń podatkowych.

Z całokształtu propozycji podatkowych Polskiego Ładu wyłania się, w ocenie BCC, niepokojąca tendencja do wyłączania w arbitralny sposób z kosztów podatkowych typowych kosztów działalności, których związek z uzyskiwanym przychodem jest często bezsporny i nie jest związany z działaniami o charakterze optymalizacyjnym. Jednocześnie, kolejny raz wprowadzane są przepisy o charakterze nieprecyzyjnym i nieostrym (np. dotyczące tzw. „ukrytej dywidendy”), których stosowanie może spowodować nieproporcjonalne do celu skomplikowanie rozliczeń podatkowych.

Zaproponowane z kolei ulgi podatkowe czy preferencyjne reżimy podatkowe, takie jak ulga konsolidacyjna, Polska Spółka Holdingowa czy tzw. „estoński CIT” – choć kierunkowo słuszne – to jednak bez proponowanych przez BCC korekt, ze względu na przewidziane w nich warunki, będą obniżać ich atrakcyjność, ponieważ skorzystanie z tych rozwiązań przyniesie marginalny efekt finansowy. Niekiedy również cele ujęte projektowanymi przepisami wydają się być wewnętrznie sprzeczne, co widać na przykładzie przepisów wyłączających możliwość ujęcia w kosztach podatkowych kosztów finansowania dłużnego finansującego nabycie udziałów, na tle przepisów kształtujących ulgę konsolidacyjną, które mają na celu zachęcać polskie firmy do ekspansji.

Zdaniem BCC, także w obszarze podatku od towarów i usług projektowane rozwiązania lub ich elementy konstrukcyjne wymagają modyfikacji. Choć tutaj również, co do idei, przedstawione rozwiązania są słuszne, to już od strony ich stosowania budzą szereg wątpliwości co do przejrzystości i proporcjonalności. Przykładowo, mimo iż kierunkowo słuszne jest wprowadzenie możliwości uzyskania zwrotu VAT w 15 dni, to jednak konieczność spełnienia aż 10 warunków, aby wdrożyć to rozwiązanie, każe wątpić w jego szerszą dostępność.

Krytycznie odnosimy się również do generalnego braku przepisów przejściowych (poza nielicznymi wyjątkami), co – w ocenie BCC – w znaczący sposób ingerować będzie w prawa nabyte podatników i tym samym godzić w zasady demokratycznego państwa prawa.

Opinia BCC do projektu ustawy Polski Ład

Tabela uwag BCC do projektu ustawy Polski Ład

Stanowisko BCC nt. podatkowego projektu Polskiego Ładu

Kontakt:

Michał Borowski
minister ds. podatków w Gospodarczym Gabinecie Cieni BCC
tel. 795 197 912
e-mail: michal.borowski@bcc.org.pl

Emil Muciński
wiceprezes, dyrektor Instytutu Interwencji Gospodarczych BCC
tel. 602 571 395
e-mail: emil.mucinski@bcc.org.pl